Pedro Bermeo

YASunidxs kawsaykunapak 2013 nisqa wata yaya killapi 15, Rafael Correa Delgado,
Ecuador mama pachapipash rimaynin, Yasuní ITT tukuy pakta atinmi nirqankapak. Kay huk runa kay yachay hatun pakta pacha ima kawsachinchi wasi, huk kawsachiykunapak tukuyta, harakta yachaykunapakta yuyaykunapakta, yanapa yuyayta yuyaykusunapaq. Mana munayta, Yasuní kawsankunata pachapi rikushpa rimakurqankapak, shinallatak, ñuka pachamanta huk rimaynin, huk pachakunapi imashina, hukta rurakuna shinalla, hukta pachakuna shinallallatak kawsakushpa alliwan kikinmi. Chaykuna hukta alli mikurqankapak, ñawpa shimikunapak imashina, kay Ecuador pachapi Amazonía pakta kawsan pachapi huk mashi rikurka rikukunapa kikinmi. Ati unak kawsaypi kawsanmi, 165 ñukanchikpi willakuna, 130 ñukanchikpi rantiwillakuna, 72 ñukanchikpi chakarwillakuna, 630 ñukanchikpi wambrakuna, 540 ñukanchikpi piskakuna, pushak ríopa chunka waman killapi. Mana munayta, 1130 ñukanchikpi yura shungu kawsankunapa— ¡Kanadami Llakta Unidomanda jatunwan paktachinkapak! — ¡94 ñukanchikpi tanqaykuna hukpi huk runapampa, milyun willakunata imashina! Ñawpa yachaykunapak alli kawsaykuna pachapi paktachinkapak.

YASunidxs ñaupan kawsankuna atikunata huk urpi wañushpa alli llamkakuna. Yuysapak
runakunapak kaypi ñawpa pachakunapi ñawpa rikurkunata, policía shinalli  ruranakurqankapak. Pintakakunata, runakunata kawsasapak shinalli huk llaqta
pachakunapipash ñawpa ñawpapak kawsanchikushpa huk llaqtakuna ñukanchikunata
imashina atillarinki, kawsaykunata llaqtapak apachishkanchik kawsanchikunami kikinmika nirqanchik.
Ñawpa llaqtakunata ñawpa rikurkunapi 600 minga shina ñawpapak, suqta watay tukuy hukmi kamaykunata atiwa. YASunidxs shinallatak yachachikunapak. Juntashkakunapak
chaskikunata atikuy kawsankunapak llamkanchik, YASunidxs paktachinkapak. Hukta sumak yachachikunata, feministas, pushak kasashkakuna, disidencias, animalistas, huk llaqtapi wamp’u pachapi, tukuy runakuna kikinmika rikurkan. Kikinmikapak, kawsaykunapak YASunidxs ima Yasuní sasakhunmi.
Kawsankunapi llakikunata shinalli, pachakunapak huk llakta kay wamrachirka 2013 nisqapi. 
Sinchi, kay ñawpa wasi katisha wamra kawsankunata kawsachishpami. Yasuní pachakunata, kawsasapak, ñaupapak, rikukapak yuyaymanta, shamukunapak, rurakunapak, gobiernopi paktachinkapak ima tukuykunapak kikinmi rikuchinkapak, ñawpa pachakunapak yachachikunata huklla llakichishpa, huk llakikunapak kawsanchikunami kikinmika. Ñawpa shamukunapi, shinallatak, mana shinallatak, ñawpa wasi, mana shamukunata, ñawpa democraciapak ñawpa tukuykunapak wamp’u pachapi paktachinkapak. Shinallatak, mana ñawpa kawsayta, ñawpa kawsasakta, ñawpa sumakmi watakushpa tukuykunapak llamkanchikunami kikinmika. Mana tukuy kapitalismpa pachapi kawsankunapak, mana llakta ñawpa llaktapak, mana willay ñawpa willaypash. Ñawpa justicia, ñawpa kawsay, ñawpa kawsasakmi kikinmika rikuchinkapak.
Hoy 2023 nisqa wata yaya killapi 10 watakunapash Yasunidxs kawsaykunapak llaqtapi
kawsankunapak. Shinallatak, huk runa kawsaykunapak hukkunawan llakikunapak
ñukanchikunata kawsashkamunakushpa, 2013 nisqapi yuyayta Yasuní pachapi shungu
shinallata willakushpa. Shinallatak, kay llaktaykunata — llaktayta llamkakunapi
chashakunaman— mana harakta politikuri willayllapa, CIA, narkutakuna, Chevron, Correa, Lasso kikinmi. Mana mana shamukunata, chaskikunata, kikinmikunata, mana willaypash ashtakunapash chashakunaman. Shinallatak, chaykuna paktakunata mana shinallatami, mana shamukunata imashina kawsakunata, ñawpa rikukunata ñawpa wamra llamkaykunata kikinmi.
Ñawpa willaylla kan, huk runakuna mana huk willayta kikinmi, mana shinallatami. Yasuní pachakunata ruraykunapash, shinallatak, ñawpa tukuykunapak kawsachiykunapak, llaktakunapak, gobiernopi paktachinkapak huk llakachinkapak kikinmi. Shinallatak, mana kawsan kawsayta, mana willakuyta, mana rikushpapak, mana sumak willaikuyta kikinmi.
Mana tukuy llaktapak, mana tukuy tukuykunapak. Ñawpa justicia, ñawpa kawsay, ñawpa kawsasakta kikinmi.

Pedro Bermeo
Abogado, naturapurishkakuna, kasapakuna willakunapak, pushak rurakuna kawsaykunapak, ñawpa yachaykunata, yuyaykunata, alli llamkakunata llaktapak YASunidxs kawsaykunapak rurashka

Traducido por USHIGUA CISNEROS ISHYAUNA NINA